Savremena medicina omogućava budućim roditeljima da što ranije saznaju više o zdravstvenom stanju svog deteta. Prenatalni testovi pružaju dragocene informacije, ali i izazivaju brojna pitanja. Evo svega što treba da znate o ovim procedurama.
Vrste prenatalnih testova
1. Nekinvazivni testovi
- Ultrazvuk – prati rast i razvoj fetusa, otkriva fizikalne anomalije
- Krvni testovi (NIPT) – analizira DNK fetusa iz majčine krvi (otkriva hromozomske abnormalnosti)
- Kombinovani test – kombinacija ultrazvuka i krvnih testova u prvom trimestru
2. Invazivni testovi
- Amniocenteza (uzimanje amnionske tečnosti) – najtačniji za hromozomske poremećaje
- Horionske villus biopsije (CVS) – analiza tkiva placente
- Kordocenteza – uzimanje krvi iz pupčane vene
Šta sve mogu otkriti?
- Hromozomske abnormalnosti (Down sindrom, Edwards sindrom)
- Genetske bolesti (cistična fibroza, talasemija)
- Fizičke anomalije (srčane mane, neuralne tube defekte)
- Pol deteta (u nekim slučajevima)
Kada se preporučuju?
- Ženama starijim od 35 godina
- Parovima sa porodičnom istorijom genetskih bolesti
- Ako su prethodni skrining testovi pokazali abnormalnosti
- Nakon izloženosti teratogenim supstancama
Rizici i ograničenja
- Nekinvazivni testovi su bezbedni, ali ne daju 100% tačnost
- Invazivni testovi nose mali rizik od pobačaja (0.5-1%)
- Lažno pozitivni rezultati mogu izazvati nepotreban stres
Kako se pripremiti za test?
- Educirati se – razgovarajte sa lekarom o svim opcijama
- Emocionalna podrška – budite spremni na sve rezultate
- Finansijska pitanja – proverite da li vaše osiguranje pokriva testove
Etička pitanja
Prenatalno testiranje otvara brojna moralna pitanja:
- Da li znanje o fetalnim abnormalnostima menja odluke o trudnoći?
- Kako balansirati između prava roditelja i prava deteta?
Saznati više znači imati više izbora – ali i više odgovornosti.
